طرحواره ذهنی، فضای شهری، خلاقیت

نویسندگان

حمیدرضا پارسی

استادیار شهرسازی، دانشکده شهرسازی، دانشگاه تهران، تهران، ایران بهراد فرمهینی فراهانی

کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری و منطقه ای، دانشکده شهرسازی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

در دهه های اخیر، تلاش های فراوانی در جهت رفع بحران انگارگانی برنامه ریزی، در قالب گفتمان «خلاقیت» و تحت عناوینی همچون «شهر خلاق»، «طبقه خلاق»، «برنامه ریزی فرهنگی» و غیره شده است که به بحث خلاقیت به اتکاء طبقه متوسط خلاق، از زاویه بازآفرینی فرهنگی می نگرند. اما به نظر می رسد که عموم محققان، موضوع خلاقیت را از دریچه روند شکل گیری خلاقیت در ارگانیسم انسان ها مورد مطالعه قرار نداده اند. درنتیجه ، موضوع فرهنگ را به عنوان ابزار رشد صرفاً اقتصادی به کار گرفته اند. این پژوهش در پی پاسخ به این سؤالات است که، خلاقیت به عنوان محصول فرآیند آگاهی و اندیشیدن انسان، چگونه شکل می گیرد و چگونه در رابطه با محیط، تحدید یا تقویت می شود و فضای شهری، چگونه بر این فرآیند اثر می گذارد. بنابراین هدف این مقاله، شفافیت بخشیدن به رابطه میان موضوع خلاقیت و فضای شهری، به عنوان مهم ترین عرصه عمومی آزادی اندیشه، بیان، اجتماع و عمل بالنده آحاد جامعه بر اساس علم روان شناسی شناختی و جامعه شناسی است. فرضیه تحقیق آن است که اولاً شخصیت غیرخلاق وجود ندارد و تفاوت افراد در میزان پشتکار و جستجوگری افراد است؛ ثانیاً یک فضای شهری خلاق، بستر رشد، تبلور و تجلی خلاقیت آحاد جامعه است که امکان آزادی بیان و عمل و حیات مدنی دارند و انگیزه لازم برای کنش خلاق افراد هنگامی دائمی و پایدار است که شرایط متعادل اقتصادی، اجتماعی و حیات مدنی به گونه ای باشد که ارزش کار اجتماعاً تولید شده انسان ها به خودشان تعلق گیرد. روش این مطالعه، تحلیل و استنتاج ترکیبی از گزاره های دانش روان شناسی شناختی است که در مرحله ترکیب، فضا به مثابه عین و خلاقیت به مثابه امر ذهنی در ربط دیالکتیکی قرار می گیرند و روش جدلی قیاس و استقراء توأمان در گفتمان بحث حاکم است. نتایج این پژوهش، مؤید آن است که فضای شهری، عرصه ای عمومی و متکی به دموکراسی است که تجلی رابطه روان شناختی اندیشه ورزی و کنش اجتماعی است که می تواند بستر خلاقیت باشد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

طرحواره‌ ذهنی، فضای شهری، خلاقیت

در دهه‌های اخیر، تلاش‌های فراوانی در جهت رفع بحران‌ انگارگانی برنامه‌ریزی، در قالب گفتمان «خلاقیت» و تحت عناوینی همچون «شهر خلاق»، «طبقه‌ خلاق»، «برنامه‌ریزی فرهنگی» و غیره شده‌ است که به بحث خلاقیت به اتکاء طبقه‌ متوسط خلاق، از زاویه‌ بازآفرینی فرهنگی می‌نگرند. اما به نظر می‌رسد که عموم محققان، موضوع خلاقیت را از دریچه‌ روند شکل‌گیری خلاقیت در ارگانیسم انسان‌ها مورد مطالعه قرار نداده‌اند. درنت...

متن کامل

بررسی نگرش استفاده کنندگان در طراحی فضای پارک های شهری به منظور ارتقاءء خلاقیت پذیری فضای بازی کودکان

بدون شک مشارکت اجتماعی یکی از مهم ترین مؤلف ههای مورد تأیید صاحب نظران درتوسعه جوامع رو به رشد و ضامن پایداری اجتماعی به شمار می رود و بسیاری از مشکلات ساختاری و عملکردی برنامه های توسعه، ناشی از نارسایی هایی است که در این حوزه، کم اهمیت تلقی می شود؛ لذا امروزه با درک این اهمیت جلب مشارکت مردم در بخشها و تخصص های مختلف نمود عینی به خود گرفته است. در مباحث معماری و شهرسازی نیز از آ نجایی که مقصو...

متن کامل

معیارهای موثر بر شکل گیری تصویر ذهنی زنان از فضای شهری مطلوب (مطالعه موردی: شهر تهران)

رابطه فرد_محیط در سطوح فردی مرتبط با احساس، ادراک، ارزش­ها و تجربیات ذهنی و...  و در سطوح اجتماعی مانند گروه­های مختلف اجتماع و یا گروه­هایی که به لحاظ سن وجنس مشابهند، شکل گرفته است؛  بنابراین ویژگی­های هر گروه و قشر باید در هر سطح مورد بررسی قرار گیرد. از طرفی جنسیت مانند عواملی همچون محل سکونت، سن، شرایط اجتماعی_اقتصادی، قومیت، سطح درآمد بر ادراک و شناخت محیط تأثیر می­گذارد. بنابراین پرداختن...

متن کامل

تأثیر اقلیم بر طرح‌واره‌های ذهنی شهروندان در ادراک فضای شهری نمونة موردی: پارک ائل‌گلی تبریز

ادراک، مجموعه‌ای از پردازش‌های محرک‌های خارجی است که با طرح‌واره‌ها هدایت می‌شوند. محرک‌های خارجی گستره‌ای وسیع را شامل می‌شوند که یکی از مهم‌ترین عناصر آن، اقلیم است. هدف این پژوهش، پرسش از چگونگی پیوند خرداقلیم و مکان در ذهن انسان‌ها و بررسی چگونگی تأثیر اقلیم بر ادراک فضای شهری است. بستر مطالعة این پژوهش، پارک ائل‌گلی تبریز بوده است. علت انتخاب این پارک به‌منزلة نمونة موردی پژوهش حاضر در وهل...

متن کامل

بررسی نگرش استفاده کنندگان در طراحی فضای پارک های شهری به منظور ارتقاءء خلاقیت پذیری فضای بازی کودکان

بدون شک مشارکت اجتماعی یکی از مهم ترین مؤلف ههای مورد تأیید صاحب نظران درتوسعه جوامع رو به رشد و ضامن پایداری اجتماعی به شمار می رود و بسیاری از مشکلات ساختاری و عملکردی برنامه های توسعه، ناشی از نارسایی هایی است که در این حوزه، کم اهمیت تلقی می شود؛ لذا امروزه با درک این اهمیت جلب مشارکت مردم در بخشها و تخصص های مختلف نمود عینی به خود گرفته است. در مباحث معماری و شهرسازی نیز از آ نجایی که مقصو...

متن کامل

سالمندان و فضای شهری

بیان مساله: بر طبق آمارهای جهانی، جمعیت سالمند در جهان رو به افزایش است، بر اساس سرشماریهای عمومی نفوس و مسکن، جمعیت سالمندان کشور طی سالهای 1355 تا 1390 حدود 3.5 برابر شده است و پیش بینی می شود نسبت افراد سالمند از حدود 6/6 درصد در سال 1375 به رقمی حدود 23 درصد در سال 1429 شمسی افزایش یابد. با ورود به دوره سالمندی، تغییرات چشمگیری در ویژگیهای فیزیولوژیکی و روحی - روانی انسان رخ می دهد. این تغی...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
معماری و شهرسازی آرمان شهر

جلد ۹، شماره ۱۷، صفحات ۳۰۳-۳۱۵

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023